Waarom trainen we maar 10 kihon kumite?

Kumite gata

Er is iets vreemds in het curriculum van het Wadoryu karate-do. We trainen wel 36 kumite gata. De meest geordende set kumite die ik in 36 jaren trainen in 10 verschillende budo-disciplines ben tegen gekomen. Maar we trainen maar 10 kihon kumites. Die eigenlijk een zooitje zijn.

De set kumitegata gaat uit van een aantal aannames en mogelijkheden:

• je kunt als verdediger kiezen met welk been je zelf voor staat. Dus sta je altijd rechts voor.*) Tenzij je heel gedreven bent en je wilt er een set van 72 kumite van wilt maken… ;
• je stopt de agressor na de eerste aanval ;
• je kunt als verdediger niet kiezen met welk been je aanvaller voor staat. Bij de helft van de kumite gata staat de aanvaller daarom rechts voor en de andere helft links – 2 mogelijkheden ;
• de meest voor de hand liggende aanval is (uitval)stoot met de voorste hand naar het gezicht, of zo’n stoot naar de plexus, of een voorwaartse trap. Daarom bestaat de set alleen uit deze 3 aanvallen ;
• als verdediger kun je op 3 momenten aanvallen, al naar gelang hoe goed je weet te timen: go-no-sen, sen-no-sen en sensen-no-sen, oftewel blokken en tegenaanval na elkaar, blok en tegenaanval tegelijk en tegenaanval op het moment dat de aanvaller wil aanvallen ;
• als verdediger kun je een aanval naar twee kanten ontwijken: naar de buitenkant of naar de binnenkant.

*) In de meeste stijlen sta je als rechtshandige karate-ka links voor. Erfenisje uit het zwaardvechten/ Shindō Yōshin-ryū jujutsu om rechtsvoor te staan.

Resultaat van deze set aannames en mogelijkheden is een set van (links voor) x (aanvaller links of rechts) x (stoot hoog, midden, of trap) x (ontwijk naar binnen of naar buiten) x (go-, sen- of sensen-no-sen) = 1 x 2 x 3 x 2 x 3 = 36 kumite, die op iedere mogelijkheid een antwoord bieden. Super gestructureerd. Je begint met beiden rechts voor en een hoge aanval, timing is go-no-sen, je ontwijkt naar de buitenzijde. De volgende kumite is beiden rechts voor, hoge aanval, go-no-sen, ontwijk naar binnenzijde. De derde kumite is hetzelfde, maar aanval naar de plexus. En met deze voorbeelden kun je eigenlijk al extrapoleren wat de uitgangspunten zijn voor de 34^e kumite.

Kihon kumite

De kihon kumite zijn ouder dan de kumite gata en door Ōtsuka shihan ontwikkeld in samenspraak met zijn karate-leraar Funakoshi shihan. Vreemd genoeg is dat een allegaartje van schijnbaar willekeurige aanvallen. Als we de kihon kumite op dezelfde manier benaderen als de kumite gata, komen we tot de volgende uitgangspunten:

• je kunt als verdediger kiezen met welk been je zelf voor staat. Dus sta je altijd rechtsvoor. En je stopt de agressor na de tweede (of derde) aanval ;
• je kunt als verdediger niet kiezen met welk been je aanvaller voor staat. Dus staat deze links- of rechtsvoor ;
• de meest voor de hand liggende aanval is (uitval)stoot met de voorste hand naar het gezicht of plexus, in beide gevallen gevolgd door een tweede aanval. Als daar geen adequaat antwoord op komt, een derde aanval.

De aanvallen zijn:…

• Hoge uitvalstoot; tobikomi-tsuki jodan, hoge tegengestelde stoot; gyake-tsuki jodan (“Hoge stoot, hoge stoot”)
• Hoge uitvalstoot; tobikomi-tsuki jodan, tegengestelde stoot plexus; gyake-tsuki chudan (“Hoge stoot, lage stoot”)
• Hoge uitvalstoot, voorwaartse trap achterste been; maegeri (“Hoge stoot, voorw.trap”) **)
• Hoge uitvalstoot, zijwaartse trap voorste been; sokuto (“Hoge stoot, zijw.trap”), eventueel gevolgd met tegengestelde stoot
• Uitvalstoot naar plexus; tobikomi-tsuki chudan, hoge tegengestelde stoot; gyake-tsuki jodan (“Lage stoot, hoge stoot”)
• Uitvalstoot naar plexus; tobikomi-tsuki chudan, midden tegengestelde stoot; gyake-tsuki chudan (“Lage stoot, lage stoot”)

**) Ohgami sensei beschrijft de aanval van de 7e kihon kumite als tobikomi-tsuki jodan, maegeri chudan, maar Kono sensei beschrijft de aanval als tobikomi-tsuki jodan, mawashigeri jodan. Beide uitvoeringen ben ik in dojo in Nederland tegengekomen. Bij een goede Wado-uitvoering van beide trappen (knie recht naar voren heffen) en van de verdediging is er nagenoeg geen verschil, omdat de aanval wordt gestopt net voordat duidelijk wordt of het een mae- of mawashi-geri betreft. Kijk bijvoorbeeld naar de uitvoering van Suzuki sensei in het YouTube filmpje hierboven. Aangezien de maegeri in mijn verhaal perfect past in de aanname “zelfde aanval, maar dan met ander been voor”, ben ik van de uitvoering van Ohgami sensei uitgegaan.

Als je de mogelijke aanvallen op de ene as van een tabel zet (1e kolom) en het been waarmee de aanvaller voor staat op de andere as (bovenste rij), kun je in de velden opschrijven welke kihon kumite de verdediger als antwoord moet uitvoeren:

Aanvaller:…	rechts voor	links voor
1. Hoge stoot, hoge stoot	10e	4e
2. Hoge stoot, lage stoot	1e	5e
3. Hoge stoot, voorw.trap	3e	7e
4. Hoge stoot, zijw.trap (, hoge stoot)	2e	6e
5. Lage stoot, hoge stoot	8e	C
6. Lage stoot, lage stoot	9e	D
7. Lage stoot, voorw.trap	A	E
8. Lage stoot, zijw.trap (, hoge stoot)	B	F

Vergeleken met de kumite gata valt hier gelijk de bizarre nummering op. Waar de kumite gata begint met de hoge aanval door een aanvaller die rechts voor staat, wordt de combinatie van hoog-hoog door zo’n aanvaller in de kihon kumites als meest complex ingeschat, want het antwoord daarop leer je pas met nummer 10. Dit zal zeker ook door het antwoord komen, wat een enorm lastige worp bevat. Wat is dat trouwens, in het Wado, dat er vrijwel geen basisworpen in zitten in de kumite (zoals de o-goshi of osoto-gari) maar wel allerlei complexe, zoals de 10e kihon kumite en worpen in tanto-dori?!

Verder komen uit deze tabel gelijk de omissies naar voren. Wat moeten we als Wadoryu-beoefenaar doen, als we worden aangevallen door een aanvaller die links voor staat en aanvalt met (5.) tobikomi-tsuki chudan, gyake-tsuki jodan?

Een aantal van deze “missing pieces” zijn makkelijk op te lossen. Neem tegenstander die rechtsvoor staat en aanvalt met een tobikomi-tsuki chudan (uitvalstoot naar plexus) en voorwaartse trap (maegeri), oftewel de 7e rij met aanvaller rechts voor (A). Dit valt op te lossen door het antwoord op de eerste aanval uit de 8e of 9e kumite (de uchi-uke) te combineren met het antwoord op de tweede aanval uit de 3e kumite. Het voelt wat onwennig, omdat het twee lage aanvallen achter elkaar betreft, maar Ōtsuka shihan heeft met de 9e kihon kumite al laten zien dat tweemaal achter elkaar vrijwel hetzelfde doel aanvallen wat hem betreft een valide strategie is…

Ook voor de ‘8. lage stoot, zijw. trap’ (B) geldt dat het makkelijk op te lossen is. Nu door de uchi-uke te combineren met de vervolg-technieken van ‘zuster-kumite’ (2e).

De angel zit in de rechterkolom. Wat te doen, als we worden aangevallen door een aanvaller die links voor staat en aanvalt met tobikomi-tsuki chudan, gyake-tsuki jodan? (5., aanvaller links voor; C) De counter naar de slagader in het been van de aanvaller is geen optie, om de simpele reden dat hij ‘verkeerd voor staat’.

De ‘6. lage stoot, lage stoot’-aanval (D) is lastig voor te stellen binnen de gegeven set oplossingen, omdat het voor een aanvaller niet voor de hand ligt om aan te vallen met een gyake-tsuki, als de tobikomi-tsuki met zijn linkerarm net met een uchi-uke met de rechterarm van de verdediger is geblokt. Maar omdat Ōtsuka shihan heeft bewezen niet afkerig te staan van vreemde aanvallen (nogmaals, de 9e: chudan aanvallen, als de verdediger net een uchi-uke heeft gemaakt) is deze nog voor te stellen.

Met wat wrikwerk zijn, volgens mij, op dezelfde manier ook de 7e en 8e (E, F) wel redelijk te maken. Het grootste vraagteken is daarom de ‘5., aanvaller links voor’ (C).

Maar zit in al die missende kihon kumites niet juist de uitdaging? Bestaan (/bestonden) deze kumites wel, maar hebben ze Japan nooit verlaten? Nooit vrijgegeven voor buitenstaanders? Zoals er in meer Japanse disciplines een scheiding zit tussen wat gezien mag worden en wat geheim moet blijven en alleen voor de intimi is. Of heeft Ōtsuka shihan die missende kumites nooit gemaakt? In dat geval: onbewust niet; gewoon niet aan gedacht? Dat lijkt onwaarschijnlijk, gezien zijn methodische aanpak van de kumite gata. Alhoewel je dáár weer tegenin kunt brengen dat die later gemaakt zijn, toen hij ongetwijfeld nieuwe inzichten had. Heeft hij ze misschien bewust weggelaten, om ons tot nadenken aan te zetten? Om ons te stimuleren zijn denkwijze door te trekken en zelf te komen tot eigen kihon kumites, die de hiaten opvullen. En ons aan te sporen om een nieuwe tweede aanval te bedenken – en de antwoorden daarop? Hoge uitvalstoot, lage hoek, bijvoorbeeld…

Persoonlijk vind ik dát wel een mooie gedachte. Zoals McCarthy shihan regelmatig Gustav Mahler parafraseert: “It’s not about worshipping the ashes, it’s about keeping the flame alive!” Waarom alleen doen wat wordt aangereikt en niet verder denken over wat mogelijk is? En verder ontwikkelen? Juist dat houdt onze kunst (iedere kunst!) levend. Het zou ook een pracht van een opdracht zijn op een dan-examen. Welke meester kopieert alleen meesters uit het verleden? Kenmerken van waar meesterschap zijn altijd creativiteit en innovatie.

Bronnen:

• Webboek “36 kumite gatas of Wado-ryu” van Timo Klemola (pdf)
• Wadokai Finland: About Wado-ryu
• Van Moorsel Wadoryu: Achtergrond en filosofie
• Budokai Leiden – Wado Ryu Achtergrond
• Introduction to karate – Shingo Ohgami
• Karate – Der Weg zum Schwartzgurt – Teruo Kono
• Karate – Der Weg des Schwartzgurt – Teruo Kono

PS: net na het posten van dit blog vond ik nog deze parel: de kleinzoon van onze oprichter, die de 10 bestaande kihon kumite voordoet en een aantal ervan uitbreidt. Creativiteit en innovatie…