Meetrainen met naginata-do

’t Is al weer enige tijd geleden, maar zaterdag 26 januari 2002 moest ik naar Breda. ’s Middags om half 4 had ik een afspraak. Familiezaken. Nou was ik al een tijdje bezig om voorzichtig rond te kijken wat Nederland nog meer te bieden had op het gebied van Budo. Via de site naginata-renmei.nl wist ik dat in Breda één van de drie (!) dojo’s lag van heel Nederland waar naginata-do werd gegeven. (nr.4, Tilburg, was blijkbaar opgeheven.) Dat was een mooie kans, ik kwam ten slotte niet elke dag in Breda. Dus, lang leve internet en contact gelegd met de Naginata Renmei. Ik was van harte uitgenodigd om eens mee te komen trainen. En de training begon om twaalf uur, dus dat kwam perfect uit met reistijd en overige afspraken. Zo gezegd zo gedaan. In Breda nog even moeten zoeken, maar uiteindelijk vond ik een klein, afgesloten achteraf-gymzaaltje. Aan het gebrul te horen werd er volop kendo getraind. Na 2x aanbellen en 5 minuten wachten ging de deur open en was ik in het episch centrum van Zuid-Nederland op naginata-gebied. Een half uurtje voor aanvang.

Wat is naginata-do?

Naginata-do is de budo-discipline die zich puur bezig houdt met de hellebaard, de naginata. De doorsnee Japanse hellebaard is in feite een bo van 1,80–2m met daar bovenop een snijblad gemonteerd van pakweg maximaal 60cm, je zou dus kunnen zeggen: lijm je wakizashi op je bo en je komt een flink eind in de richting. Alhoewel het een typisch infanterie-wapen is, (600 man naast elkaar en maar op de tegenstander inhakken) heb ik het ook wel eens bij uitzondering bij een ruiter gezien. Verder schijnt het een populair wapen bij yamabushi te zijn geweest. Daarnaast wordt het in Japan als een vrouwenwapen beschouwd. Als de samurai des huizes ten strijde trok met zijn typerende wapens (lang zwaard, kort zwaard en boog) en het huis moest verdedigd worden tegen onverlaten, gebeurde dit door de vrouw des huizes, gewapend met wat de heer des huizes had achtergelaten: zijn naginata.

De sportvorm leek erg op het kendo. Zelfde bescherming (alleen bij naginata-do ook scheenbeschermers, want ook de schenen zijn een geoorloofd trefvlak). Wat mij opviel, was hoe dun en licht de naginata was. Ik had me een beetje ingesteld op een stevig slagwapen. Sommigen, die mijn oude bo eens vast hebben gehad, weten wat ik bedoel. Er zijn wapens die een naam krijgen. Mijn bo heette "Loden Pijp". In plaats daarvan kreeg ik een houtje in m’n handen gedrukt wat (door zijn elips-vorm) plaatselijk nog dunner voelt dan een jo zoals het jodo gebruikt. Deze zijn nl. weer dunner dan de meeste jo zoals de aikidoka ze gebruiken. Het uiteinde was van bamboe, dat wist ik al. Snelheid was het sleutelwoord. Dat bleek ook tijdens de training. De eerst 10-15 minuten mocht ik in de groep van pakweg 10 man participeren, waarbij de leraar, iemand van mijn leeftijd, een commando riep en vervolgens de hele groep zich verplaatste. Slipstap, doorstap, naar links, naar rechts etc. Geslagen werd er nog niet. Door de kobudo-training vielen die Japanse commando’s best redelijk te volgen. Vervolgens gingen ze semi-sparrings-oefeningen doen. Ik heb daar niet veel van gezien, want de rest van de les heb ik privé-training gekregen van de sempai. Ook ruwweg een leeftijdgenoot, die merkte dat iemand die al jaren met bo rotzooit, best snel leert. In rap tempo werden er dan ook allerlei kamae’s en uchi’s doorheen gedraaid, sommige heel herkenbaar, andere net even anders. Zoals bij waki-gamae, waar het bij het naginata-do verplicht is om de voorste elleboog op de tegenstander te richten. Bij slagen moest er vrijwel continue één hand aan je heup geplakt blijven zitten; een groot verschil met 't Ryukyu kobudo bo gebruik, maar exact hetzelfde als het naginatajutsu van het Katori Shinto ryu. Verder leren de naginata-do-ka vanaf dag één om zowel links- als rechtshandig voor te staan. Om mij toch een all-round indruk te geven liepen aan het eind van de les sempai en sensei samen de eerste 5 kata uit het naginata-do, gevolgd door een kort vriendschappelijk wedstrijdje in volle uitrusting. Dat laatste zag er conditioneel behoorlijk slopend uit. Respect! Wat de kata betreft: dat leek behoorlijk uit de eerste paar kata uit het jodo: erg kort en erg sober in uitvoering. Ik vond het mooi; het is voor de liefhebber.

Samenvattend: ik vond het erg leuk om eens mee te trainen. Heb je de kans, zeker eens doen. Ik werd erg vriendelijk en open-minded ontvangen. Als er een school bij me in de buurt zou liggen, zou ik zeker nu en dan eens een training meesnoepen. Ik zou echter geen lid worden, omdat in mijn perceptie er teveel concessies zijn gedaan aan het bujutsu ten gunste van de wedstrijdsport. De focus is veschoven van oude bujutsu vorm naar moderne sport, zou je kunnen zeggen. Dat idee besluipt me ook bij kendo, maar aangezien ik dat nooit heb meegetraind, kan ik daar geen harde uitspraak over doen. Wat dat betreft denk ik, dat ik meer vind in de naginata-kata van de traditionele kenjutsu-scholen, zoals Katori Shito ryu. Maar: meningen verschillen.