Buki, de wapens
De Tenshin Shoden Katori Shinto ryu traint met de volgende wapens (zie afbeelding, van rechts naar links de volgende oefenwapens) :
Kodachi, 小太刀, kort zwaard. Ook bekend als wakizashi.
Dachi, 太刀, lang zwaard. Natuurlijk het belangrijkste wapen voor een zwaardvechtschool. Andere Japanse namen die hier nog wel voor gebruikt worden zijn katana, tachi (andere schrijfwijze), to en ken. Solo vormen (iai kata) kunnen met ‘echt zwaard’ worden getraind, alle tweepersoons vormen worden altijd met boken (houten zwaard, ook: bokuto) gedaan.
Bo, 棒, staf. Deze heeft volgens de oude maten een lengte van 1m83 (6 shaku, voet). Dit was een erg veel voorkomend wapen. En tevens de basis voor alle stafwapens, zoals yari, naginata en naigama. Geen slagveld wapen, maar wel één waar in iedere cultuur mee getraind en gevochten werd. Ook in het Middeleeuwse Europa was de staf een basiswapen. Alhoewel de staf niet echt een slagveld wapen was, waren de technieken prima toepasbaar als bijvoorbeeld de speer of hellebaard afbrak.
Naginata, 薙刀, bij gebrek aan beter Nederlands woord: hellebaard. In het Engels zou het de ‘glaive’ zijn, niet de ‘halbert’. Eigenlijk een soort bo met daar bovenop nog een kodachi. Hoe oud de naginata precies is, is niet bekend. Wel bekend is dat hij in de 10e eeuw in opkomst kwam en de Gempei oorlog (1180-1185) hoog in aanzien kwam. Tot die tijd was het lastig om een groep geharnaste ruiters te stoppen met pijl en boog en zwaard. De naginata maaide de benen onder een paard uit, waarna de gevallen ruiter kon worden aangevallen. De naginata zorgde voor de toevoeging van scheenbescherming aan het harnas van de samoerai, wat ook wel wat wil zeggen…
Yari, 槍, de speer; een stok met een metalen scherpe punt. In het Katori ong. 2-3 meter lang, maar speren bestonden in Japan van 1 meter tot wel 6 meter. De punt van een speer kon een paar centimeter zijn, maar ook een recht snijblad van wel bijna een meter kwam voor. De oefenspeer (zie afbeelding) bestaat uit een lange stok met een redelijk zachte bol, om verwondingen te voorkomen.
De leer van de Tenshin Shoden Katori Shinto Ryu wordt beschreven in de Mokuroku Heiho no Shinsho, oude perkament rollen en omvat onder meer de volgende onderdelen:
Kajo betekent ‘onderdeel’ of ‘hoofdstuk’
het Tenshin Shoden Katori Shinto ryu curriculum
Buki – wapens
Tachi jutsu
Technieken met het zwaard. Het zwaardvechten tegen …zwaard. Dit zijn tweepersoonsvormen waarbij de één een boken heeft, de ander resp. een boken of boken en kodachi, of alleen kodachi.
Omote no tachi, 4 kajo : de basis technieken, zwaard vs zwaard
- I-kajo Itsutsu no tachi
- Ni-kajo Nanatsu no tachi
- San-kajo Kashumi no tachi
- Yon-kajo Hatsuka no tachi
Gogyo no tachi, 5 kajo : de gevorderde technieken, korte kata zwaard vs zwaard
- I-kajo Mitsu no tachi
- Ni-kajo Yotsu no tachi
- San-kajo In no tachi
- Yon-kajo Sha no tachi
- Go-kajo Hatsu no tachi
Gokui Hichijo no tachi, 3 kajo : de geheime technieken
Gokui no kodachi, 3 kajo : zwaard tegen kort zwaard
- I-kajo Seigan no kodachi
- Ni-kajo Suigetsu no kodachi
- San-kajo Hangetsu no kodachi
Ryoto, 4 kajo : zwaard tegen lang&kort zwaard
- I-kajo Eigetsu no tachi
- Ni-kajo Suigetsu no tachi
- San-kajo Isonami no tachi
- Yon-kajo Murakomo no tachi
Iai jutsu
Dit zijn solo kata, waarbij je begint met ’t zwaard in de schede. Het gaat om ’t trekken van het zwaard en snel neerslaan van een denkbeeldige tegenstander.
Iai goshi, 6 kajo : gehurkt op de linkerknie zittend
- I-kajo Kusanagi no ken
- Ni-kajo Nuke tsuke no ken
- San-kajo Nuki uchi no ken
- Yon-kajo Uken
- Go-kajo Saken
- Rok-kajo Happoken
Tachi iai-jutsu, 5 kajo : staande kata
- I-kajo Yukiai gyaku nuki no tachi
- Ni-kajo Zengo chidori no tachi
- San-kajo Yukiai migi chidori no tachi
- Yon-kajo Gyaku nuki no tachi
- Go-kajo Nuki uchi no tachi
De eerste 11 kajo met varianten vind je op YouTube, hier.
Gokui no iai-jutsu, 5 kajo : geheime technieken
- I-kajo – Kumo giri ken
- Ni-kajo – Hangetsu no ken
- San-kajo – Mui ichi no ken
- Yon-kajo – Nu ni no ken
- Go-kajo – Seigan no tachi
Bo jutsu
Technieken met de staf. Tweepersoonsvormen
Omote no bo, 6 kajo : de basistechnieken, staf tegen zwaard
- I-kajo Seriai no bo
- Ni-kajo Sune hishige no bo
- San-kajo Saiyu no bo
- Yon-kajo Kasahazushi no bo
- Go-kajo Hane tsurube no bo
- Rok-kajo Tachinami no bo
Gokui no bo, 5 kajo : geheime technieken staf tegen staf
Naginata jutsu
Technieken met de hellebaard. Tweepersoonsvormen
Omote no naginata, 4 kajo : basistechnieken met de hellebaard tegen zwaard
- I-kajo Itsutsu no naginata
- Ni-kajo Nanatsu no naginata
- San-kajo Kasumi no naginata
- Yon-kajo Hakka no naginata
Gokui hichijo no naginata, 3 kajo : de geheime technieken
So jutsu
Speer technieken, tweepersoonsvormen
Omote no yari, 6 kajo : technieken speer tegen zwaard
- I-kajo Hiryu no yari
- Ni-kajo Kyoryu no yari
- San-kajo Tsuke dome no yari
- Yon-kajo Ageya no yari
- Go-kajo Denko no yari
- Rok-kajo Yoruya no yari
Shuriken jutsu
Technieken om werpspijkers te gooien. Detail: in kobudo (dus in ’t oude Japan) wordt hier niet de term ‘gooien’ voor gebruikt, maar ‘slaan’, omdat dit een andere ‘state of mind’ weergeeft. Er zijn nog maar weinig scholen die deze solo kata kennen of oefenen.
Omote no shuriken, 7 kajo : basistechnieken
Gogyo no shuriken, 8 kajo : gevorderde technieken
Gokui no shuriken, 9 kajo : geheime technieken
Ju jutsu
Het vechten zonder wapens. Dit zijn de ongewapende technieken van het Katori Shinto ryu die een samoerai kan gebruiken wanneer hij geen wapens (meer) ter beschikking had. Het bevat klemmen en bevrijdingen, worpen en slagen, maar ook technieken voor genezing.
36 kajo, tweepersoonsvormen
Overige vakken
Naast deze krijgsvakken werden er nog een heel aantal vaardigheden onderwezen binnen de oude Katori Shinto ryu, die een volwaardig samoerai of een krijgsheer onder de knie moest hebben, zoals:
Ninjutsu
Spionagetechnieken
Noroshi
Lange afstandscommunicatie d.m.v. signaalvuren
Chikujojutsu
Technieken m.b.t kastelen en veldfortificaties
Gunbaiho
Algemene strategie
Tenmon chiri
Astrologie en Topografie
Inyo kigaku
Interpreteren van de tekens en toekomst voorspellen
Deze geheime vakken werden mondeling overgedragen (So-o koketsu). Buiten dat bekend is dat ze onderwezen werden, is van de meeste weinig meer bekend. Studeren bij deze ryu was dus veel meer dan maar één discipline onder de knie krijgen (zoals nu: zwaardvechten, of jujutsu). Het was een veelomvattende opleiding die letterlijk alle facetten van krijgskunst bestreek.
Bronnen:
Katori Shinto ryu – R. Otake
Classical Weaponry of Japan – S.Mol
Diverse internetsites